środa, 25 stycznia 2012

Salony literackie cz.2

Jeanne Julie Eleonore de Lespinasse (9  listopada 1731 roku-23 maja 1776 roku) była założycielką jednego z bardziej znanych (tuż obok salonu mme Geoffrin) paryskiego salonu literackiego.Urodziła się jako nieślubne dziecko (a jej nazwisko zostało wymyślone), ale wychowywała się w domu swojej matki razem z jej prawowitymi dziećmi. Kiedy przyrodnia siostra Jeanne poślubiła jej biologicznego ojca sytuacja dziewczyny była bardzo trudna i niestabilna finansowo.  Kiedy zmarła jej matka, jako że była nieślubnym dzieckiem pozostała ze skromnym dobytkiem. Zatrudniła się w domu siostry jako guwernantka. Trwało to do spotkania z ciotką męża siostry (i swojego ojca) markizą de Deffand.  Markiza de Deffand w chwili poznania Jeanne była damą dobiegająca 50-siątki i gospodynią jednego z salonów w Paryżu. Została oczarowana wdziękiem i inteligencją Jeanne de Lespinasse i zaproponowała jej zamieszkanie wraz z nią w stolicy.
Relacje pomiędzy kobietami układały się jak najlepiej, a Jeanne chłonęła atmosferę salonu, rozwijała się intelektualnie i duchowo wśród elity paryskiej. Zawarła kilka ważnych znajomości, które wspomogły ją w czasie odłączenia się od Markizy de Deffand.
 Po pewnym czasie młoda Jeanne przyciągała więcej uwagi gości niż gospodyni salonu. Madame de Deffand zaczęła drażnić dominacja Jeanne. Ich wspólnie życie zakończyła gwałtowna kłótnia, w wyniku której Jeanne wyprowadziła się i zamieszkała kilka domów dalej przy tej samej ulicy. Stało się to sensacją w Paryżu, a goście salonu pani de Deffand zaczęli bywać w mieszkaniu Jeanne  tworząc nowy salon. Konkurentka obu dam, madame Geoffrin sprzedała kolekcję obrazów van Loo carycy Katarzynie II i z otrzymanej kwoty dobrowolnie zapewniła Jeanne comiesięczne, skromne pensje.
Syn hiszpańskiego ambasadora we Francji, markiz de Mora obiecał zakochanej w nim Jeanne małżeństwo, jednak zmarł w 1774 roku. Intensywnie ze sobą korespondowali ale niestety ich listy się nie zachowały. Drugim ukochanym Jeanne de Lespinasse był hrabia de Guibert z którym również korespondowała.  Znajomość przerwała śmierć Jeanne w 1776 roku. W 1809 roku ich listy zostały opublikowane na zlecenie owdowiałej hrabiny de Guibert.

środa, 18 stycznia 2012

Salony literackie cz. 1

W osiemnastowiecznym Paryżu znajdowało się kilka sławnych do dzisiaj salonów, w których zbierała się elita i śmietanka towarzyska najmodniejszego miasta oświeceniowej europy.
Jako jeden z pierwszych  powstał salon madame Marie Thérèse Rodet Geoffrin. Pochodziła z rodziny mieszczańskiej, została osierocona w wieku 7 lat. Opiekę nad nią przejęła Madame Chemineau, jej babka, która wykształciła ja w niewielkim stopniu. 14-nastoletnia Marie Therese wyszła za mąż w 1713 roku za właściciela fabryki luster. Owdowiała w 1750 roku.
W młodości bywała w salonie madame de Tencin, a po jej śmierci stali bywalcy stali się gośćmi  madame de Geoffrin, w tym Denis Diderot oraz inni znani encyklopedyści.
Marie Therese była blisko zaprzyjaźniona ze Stanisławem Poniatowskim, a w 1766 roku odbyła z nim podróż do Polski, a na czas pobytu zamieszkała w mieszkaniu urządzonym na wzór tego w Paryżu. Gościła w pałacu Schonbrunn na audiencji u Cesarzowej Marii Teresy.
Madame de Geoffrin była średnio zamożna kobietą, toteż jej salon był urządzony był bardzo skromnie, jednak brak blichtru tylko sprzyjał dyskusjom. Zmarła w 1777 roku, pochowano ja w Kościele św. Rocha w Paryżu.